Kim są Jezuici
Towarzystwo Jezusowe, Societas lesu (SJ lub SI). Zakon klerycki, nie używa habitu, lecz specjalny strój zakonny - suknię.
Charyzmat: zakon jest powołany: "do obrony i szerzenia wiary oraz doskonalenia dusz w życiu i nauce chrześcijańskiej (...) przez publiczne głoszenie kazań, wykłady i wszelkiego rodzaju posługę słowa Bożego oraz przez Ćwiczenia duchowne, nauczanie religii (...) niesienie pociechy duchowej" (Form. Inst., n. 1).
Hasło: "Wszystko na większą chwałę Bożą".
Data założenia: 1540 r., zatwierdzony 27 września 1540 r. przez papieża Pawła III, w Polsce od 1564 r.
Założyciel: św. Ignacy Loyola.
Polscy Święci: Stanisław Kostka (patron Polski), Andrzej Bobola (patron Polski), Melchior Grodziecki; bł. Jan Beyzm, Sługa Boży Wojciech Baudiss.
Przełożony generalny: o. Arturo Sosa SJ, Borgo Santo Spirito 4, 00193 Roma, Italia, tel. (0-039 06) 68 97 71, fax 686 82 14
Prowincje w Polsce:
- Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka - ul. Narbutta 21, 02-536 Warszawa, tel. +48 22 542 10 00, prowincjał o. Zbigniew Leczkowski SJ.
- Prowincja Polski Południowej - Mały Rynek 8, 31-041 Kraków, tel. +48 12 428 15 00, prowincjał o. Jarosław Paszyński SJ.
Domy formacyjne (w kolejności prowincji):
- Nowicjat - ul. Tatrzańska 35, 81-313 Gdynia, +48 58 620 69 09, +48 58 620 68 19, o. Piotr Szymański SJ
- Wyższe Seminaria Dchowne - ul. Rakowiecka 61, 02-532 Warszawa, tel. +48 22 542 89 90, o. Rafał Sztejka SJ - rektor; ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków, tel. +48 12 6293 300, o. Wacław Królikowski SJ - rektor.
Duchowość
Celem jezuitów jest służba Chrystusowi w Kościele pod sztandarem Krzyża i przewodnictwem Namiestnika Chrystusowego na ziemi "na większą chwałę Bożą". Istotą duchowości zakonu jest miłość ku Bogu, przenikająca całą działalność. Życie zgodne z charyzmatem zakonu ma być ciągłym wydawaniem się w ręce Boga, aby być całkowicie do Jego dyspozycji, jak najpełniej uczestniczyć w misji zbawczej Chrystusa i upodabniać się do Niego w miłości do Boga i ludzi, w czystości, ubóstwie i posłuszeństwie. Cechą charakterystyczną tego posłuszeństwa nie jest rygor zewnętrzny, ale umiłowanie woli Bożej, objawiającej się w konstytucjach i woli przełożonych. Szczególnym rysem duchowości jezuitów jest wielkoduszność oraz uniwersalizm. Uniwersalizm oznacza ruchliwość apostolską i zdolność do adaptacji w różnych warunkach życia i służby we współczesnym świecie. Formacja jezuity składa się zasadniczo z następujących etapów: 2-letniego nowicjatu, zakończonego "pierwszymi ślubami", poprzez które definitywnie wyraża się wolę życia w zakonie; studiów filozofii; tzw. "magisterki", czyli praktyki pastoralno-pedagogicznej; studiów teologii oraz tzw. trzeciej probacji. Po tym ostatnim okresie zarówno kapłani, jak i bracia składają "ostatnie śluby" i od tej chwili zostają w pełni włączeni do zakonu. Czas formacji trwa ok. 12 lat. Jezuici-kapłani dopuszczeni do złożenia uroczystej profesji zakonnej, oprócz ślubów wspólnych dla wszystkich zakonów, składają czwarty ślub - posłuszeństwa papieżowi. Ślub ten jest charakterystyczny dla Towarzystwa Jezusowego i jego charyzmatu.
Działalność
Realizacja celów wyznaczonych przez św. Ignacego odbywa się poprzez głoszenie kazań, spowiadanie, prowadzenie rekolekcji i misji, wychowanie młodzieży, kierowanie organizacjami katolickim, działalność naukową i publicystyczną oraz duszpasterstwo w szpitalach i więzieniach. Do tradycyjnych form apostolstwa w XIX i XX w. doszły nowe zaangażowania: propagowanie katolickiej etyki społecznej, praca na rzecz szerzenia sprawiedliwości, ekumenizm, konfrontacja z ateizmem, zaangażowanie w mass media. Jednym z głównych pól pracy, głęboko zakorzenionym w jezuickiej tradycji, są ćwiczenia duchowne, udzielane kapłanom i osobom konsekrowanym i zakonnicom, a przede wszystkim ludziom świeckim.
Jezuici posiadaj ą na całym świecie gęstą sieć swoich przedszkoli, szkół podstawowych i średnich oraz uniwersytetów. Aktualnie prowadzą 191 szkół wyższych, 477 szkoły średnie, 405 szkół podstawowych, 98 przedszkoli, 30 szkół zawodowych oraz 124 inne ośrodki edukacyjne. W sumie każdego roku kształci się w nich ok. l 250 tyś. uczniów i studentów. Ogromny dorobek naukowy i pisarski mają uniwersytety jezuickie i ośrodki badawcze, m.in. działające w Rzymie: Uniwersytet Gregoriański, Papieski Instytut Biblijny oraz Papieski Instytut Orientalny. W Polsce, w Krakowie jezuici prowadzą dwuwydziałową Wyższą Szkołę Filozoficzno-Pedagogiczną "Ignatianum", w Warszawie Wydział Teologiczny "Bobolanum", w Gdyni i Nowym Sączu gimnazjum i liceum ogólnokształcące, a w Krakowie i Nowym Sączu bursy dla młodzieży szkół średnich.
Zakon wydaje różnego rodzaju czasopisma, od specjalistycznych po najbardziej popularne. W Polsce są to: "Przegląd Powszechny", "Życie Duchowe", "Posłaniec Serca Jezusowego", "Bobolanum", "Horyzonty Wiary", "Forum Philosophicum", "Rocznik Wydziału Filozoficznego Ignatianum", "Rocznik Wydziału Pedagogiki WSF-P Ignatianum", "Splot". Wydawnictwo WAM w Krakowie należy do najstarszych i największych wydawnictw katolickich w Polsce.
Jezuici w Polsce prowadzą 6 domów rekolekcyjnych. Wielu jezuitów poświęca się pracy w parafii, katechi-zowaniu w szkołach i apostolstwu rekolekcyjnomisyjnemu, inni udzielają się w stowarzyszeniach i ruchach kościelnych, np. w powstałych z inspiracji zakonu: Apostolstwie Modlitwy, Wspólnocie Życia Chrześcijańskiego, Towarzystwie Przyjaciół Trędowatych czy w Jezuickim Wolontariacie Europejskim (JEV). Prowadzą również kilka ośrodków duszpasterstwa akademickiego. Wielu kapłanów pełni funkcję kapelanów w szpitalach i więzieniach oraz wykonuje różnorakie posługi wśród niepełnosprawnych. Jezuici są bardzo mocno zaangażowani w dziedzinę mass mediów, m. in. prowadzą Radio Watykańskie. W Polsce kierują Redakcją Katolickich Programów Radiowych i Telewizyjnych działającą w ramach Polskiego Radia i Telewizji.
W Warszawie istnieje polska filia Katolickiego Biura Informacji i Inicjatyw Europejskich (OCIPE) - ośrodka prowadzonego przez jezuitów w Strasburgu i Brukseli, który gromadzi informacje o inicjatywach katolików i innych wspólnot chrześcijańskich w procesie integracji Europy.
Historia
Założenie zakonu jezuitów wiąże się z osobą św. Ignacego Loyoli, który po latach służby rycerskiej przeżył nawrócenie i postanowił oddać się Kościołowi. Ignacy nakreślił zarys konstytucji nowego zakonu, który zatwierdził papież Paweł III 27 września 1540 r. Zakon rozprzestrzenił się bardzo szybko w całej Europie i na innych kontynentach, m.in. na Dalekim
Wschodzie, w Afryce i Ameryce, gdzie jezuici docie-1 rali jako misjonarze. O ile w 1556 r. liczył ogółem ok. J 1000 członków, to w 1749 r. - 22 589. W początkowym okresie jezuici najwięcej uwagi po-1 święcali utwierdzaniu siebie w wierności Kościołowi l i walce z reformacją w Europie. Katechizowali prosty | lud, głosili kazania, ożywiali życie sakramentalne, l zbudowali system szkolnictwa i wychowania miodzie-1 ży, poprzez dysputy z innowiercami i publikacje apo-1 logetyczne ukazywali prawdy Kościoła katolickiego, j W okresie oświecenia zakon był bardzo mocno atakowany jako główna podpora Kościoła katolickiego, l którą się stał w ciągu dwóch wieków działalności. Pod ] naciskiem rządów Europy, zwłaszcza Burbonów, papież Klemens XIV w 1773 r. skasował Towarzystwo, j W 1814 r. papież Pius VI przywrócił zakon do istnie-} nią. Wzrost nastąpił ponownie bardzo szybko. W 1940 j r. Towarzystwo Jezusowe liczyło 8 asystencji oraz 50 ' prowincji. Po II wojnie światowej rozwija się szczególnie na terenach misyjnych, zwłaszcza w Azji i Afryce. W ciągu 450 lat istnienia jezuici dali Kościołowi 44 świętych, 137 błogosławionych, 68 sług Bożych, a także 2 Doktorów Kościoła i 34 kardynałów. Do najsłynniejszych jezuitów należą Doktorzy Kościoła: Piotr Kanizy i Robert Bellarmin; misjonarze: św. Franciszek Ksawery i św. Piotr Klawer; teolodzy: kard. Augustin Bea, kard. Jean Danielou, kard. Henry de Lubac, Karl Rahner, paleontolog Pierre Teilhard de Chardin.
Do Polski jezuitów sprowadził w 1564 r. kard. Stanisław Rozjusz. Do najbardziej znanych przedstawicieli Towarzystwa Jezusowego w Polsce należą: św. Stanisław Kostka, św. Andrzej Bobola, św. Melchior Gro-dziecki, Piotra Skarga, Kazimierz Sarbiewski, Jakub Wujek oraz czołowi przedstawiciele polskiego oświecenia: Jan Bohomolec, Adam Naruszewicz, Grzegorz Piramowicz, Franciszek Bohomolec, Franciszek Kniaźnin.
Założyciel
Św. Ignacy urodził się w 1491 r. w Loyoli w Hiszpanii. W młodości był żołnierzem. W czasie rekonwalescencji po odniesionej ranie w 1521 r., pod wpływem lektury dzieł religijnych zapoczątkowało się jego nawrócenie. W drodze do Ziemi Świętej zatrzymał się w Manresie, gdzie, prowadząc życie pustelnicze, doznał pierwszych doświadczeń mistycznych, których najważniejszym owocem było spisanie ćwiczeń duchownych. Po powrocie z Ziemi Świętej podjął naukę łaciny i filozofii. W 1528 r. udał się w tym celu do Paryża. Tam wraz z 6 towarzyszami w 1534 r. złożył śluby czystości, ubóstwa oraz poświęcenia się pracy apostolskiej w Ziemi Świętej. Kiedy wyjazd do Ziemi Świętej okazał się niemożliwy, zapadła decyzja o założeniu nowego zakonu. Ignacy nakreślił zarys konstytucji Towarzystwa Jezusowego, które w 1540 r. zatwierdził papież Paweł III. Wybrany na generała zakonu, Ignacy funkcję tę pełnił aż do śmierci 31 lipca 1556 r.
Opracowania:
I. Loyola, Pisma wybrane, t. 1-2, Kraków 1968; J. Brodrick, Powstanie i rozwój Towarzystwa Jezusowego, t. 1-2, Kraków 1969; Ch. Hollis, Historia jezuitów, Warszawa 1974; Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy (1564-1995), Kraków 1996; F. Paluszkiewicz, Jezuita dzisiaj, Warszawa 1988; Konstytucje Towarzystwa Jezusowego, Kraków-Warszawa 2001; J. O'Malley, Pierwsi jezuici, Kraków 1999.